آیا آنجا که سلولهای کانسری در حال تکثیر و رشد سریع از سلولهای نرمال هستند اکثر داروهای ضد کانسری برای تخریب سلولهای درحال رشد ساختع شده اند که آنها را از بین ببرند ( بکشند ) . اما بعضی از سلولهای نرمال وسالم نیز به سرعت رشد از داروهای شیمی درمانی روی این سلولهای نرمال نیز اثر می کند .

این آسیب روی سلولهای نرمال سبب بروز عوارض جانبی می شود . سلولهای نرمال با رشد سریع که بیشتر احتمال آسیب دیدن دارند شامل سلولهای موله خون در مو استخوان و سلولهای دستگاه گوارش ( دهان، معده ، روده ، ازوفاز ویا مری ) و دستگاه تولید مثل ، ریشه های مو می باشند . بعضی از داروهای ضد سرطان ممکن است روی سلولهای ارگانهای حیاتی مانند قلب ، کلیه ، مثانه ، ریه و سیستم عصبی نیز تأ ثیر بگذارند .

شما ممکن است هیچکدام از آسیبهای فوق را مبتلا نشوید و یا مقدار کمی از آنها را در ضمن درمان تجربه کنید . نوع عارضه جانبی و شدت آن بستگی دارد به نوع و میزان داروی شیمی درمانی که شما دریافت می کنید و واکنش بدن شما به این داروبستگی دارد .

قبل از شروع شیمی درمانی پزشک شما این عوارض را برای شما توضیح خواهد داد ، روشن خواهد کرد که با نوع درمان که دریافت می کنید که این عوارض برای شما محتمله و شدیدتراست و معمولاً ضمن شروع درمان از شما خواسته می شود که یک فرم رضایت نامه را امضا نمائید . شما می توانید تمامی اطلاعات در مورد نوع درمان و عوارض جانبی آنها را قبل از امضاء ِ فرم از پزشک خود در خواست نمایید .

چه هنگام این عوارض جانبی مرتفع می شوند ؟
سلولهای نرمال معولاً بعد از قطع شیمی درمانی شروع به ترمیم می کنند، لذا اکثر عوارض جانبی به تدریج بعد از اتمام درمان از بین می روند و سلولهای نرمال شانس رشد نرمال را خواهند داشت . زمان از بین رفتن عوارض جانبی به مسائل مختلفی رابطه دارد شامل : وضع سلامت کل بدن شما و نوع شیمی درمانی که دریافت کرده اید . اغلب افراد عوارض طولانی مدت خطیر پیدا نخواهند کرد .

وی درهرحال در بعضی اوقات ، شیمی درمانی ممکن است عوارض طولانی مدت و یا حتی دائمی روی قلب ، ریه ، سیستم عصبی ، کلیه ها ، دستگاه تفاسع و غیره به جای می گذارد . بعضی از انواع شیمی درمانی ممکن است عوارض تأخیری داشته باشند ( پس از چندین ماه و یا چندین سال از شیمی درمانی ) مانند انواع سرطان ثانویه . شما می توانید از پزشک خود در مورد شانس این عوارض شدید و طولانی مدت که ممکن است با داروهای شما پیش آید سئوال وسائیله ( وی همیشه باید داشته باشید که شما مبتلا به کانسر هستید که خود آن می تواند سبب بروز عوارض سریع و خطیر برای شما شود )

پیشرفتهای بزرگ در زمینه پیشگیری و درمان عوارضی خطیر شایع و نادر داروهای شیمی درمانی حاصل شده است . بسیاری از داروها و مته های درمان جدید سبب تخریب سلولهای سرطانی بدون تخریب شدید سلولهای نرمال بدن می شود . بعضی از این عوارض که شیمی درمانی دریافت می کنند بدلیل طول درمان و عوارض جانبی آن دچار سردی می شود . اگر این مسئله برای شما پیش آمد با پزشک یا نرس خود حتماً صحبت بفرمایید . آنها می توانند راهایی را پیشنهاد کنند که این عوارض عمل آسانتر داشته و یا از بین بروند .

ضعف و بی حالی
ضعف و یا احساس خستگی زیاد و عدم انرژی برای کارهای معمول نشانهٌ علامتی است که بیماران مبتلا به کانسر گزارش می کنند . علت دقیق آن معمولاً مشخص نیست . این می تواند بدلیل بیماری شما ، شیمی درمانی ، رادیو گراپی ، جراحی ، گاهی غلظت خون ، کم خونی ، درد مداوم ، استرس ، اشتهاءِ کم و ... باشد.

دکتر فریبرز مکاریان فوق تخصص آنکولوژی