«إن من شیء الاّ یسبح بحمده».(سوره اسراء، آیه 44)

آیا گیاهان دارای قدرت درک کردن می‌باشند؟آیا گیاهان صاحب شعورند و به اندازه ظرفیت وجودی خود، می‌فهمند، می‌گریند و فکر می‌کنند؟ آیا می‌توانند بفهمند که چگونه،آب بخورند و از نور بهره‌‌مند شوند،آیا آنها عاشق می‌شوند و موجب جذب گونه‌های مختلف خود می‌گردند. «تسبیح» و «تحمید» موجودات دیگر،با انسان متفاوت می‌باشد.انسان‌ها، موجوداتی صاحب اندیشه و خرد و دارای اختیارند، اما سایر موجودات،از سر اجبار و بدون هیچ اختیار و انتخابی به وظایفی که بر عهده آنها گزارده شده است، عمل می‌کنند.از جمله این موجودات،گیاهان هستند.

گیاهان می‌توانند،با محاسبه رطوبت هوا،شکل برگ‌های خویش را تغییر داده و آنها را به صورت جمع یا کوچک و یا سوزنی شکل در آورند.گیاهان بزرگ،با تاج پوششی عظیم،موجب خنکی ساقه و تنه خویش و ایستادگی و تعادل بدنه خود می‌شوند.

درختانی همچون بلوط،برای رسیدن به آب،بدون کوچک‌ترین صدایی،تا 6 کیلومتر ریشه دوانی می‌کنند؛ تا بتوانند به آب برسند.گیاهان می‌دانند که باید برای بقای نسل تلاش کنند،آنها،با پرندگان رفیق می‌شوند، بذرهایشان را همراه باد در فصل خاصی به هوا می‌افشانند و با برقراری ارتباط،نسل خویش را سالم نگه می‌دارند. آنها درمقابل بیماری‌ها مقاومت می‌کنند و دوره نقاهت را می‌گذرانند.اگر مواد آلود کننده داشته باشند،با قطع مسیر حرکت‌های آوند آب‌کشی،از خشک شدنشان جلوگیری می‌کنند.خم شدن گیاهانی همچون آفتابگردان،به سمت آسمان و گوشتخوار بودن برخی از انواع آنان،که به شکار می‌پردازند و تفکیک «هورمون‌های» موجود و جذب به موقع «اکسن» و «جیبرلین» و... همه از جمله مواردی است که در گیاهان وجود دارد و بیانگر شعور بالای آنها و عکس‌العمل‌های مختلف آنهاست.

گیاهان مانند انسان‌ها از آسیب رنج می‌برند و درد می‌کشند که می‌توان،آنها را در حالت «خلسه» نگه‌داشت و با مواد مست کننده مست کرد؛تا از خود بی‌خود شوند و احساس درد و رنج نکنند.اگر گلدانی در محیط آرام و گلدانی در محیط شلوغ گذاشته شود، در رشد آنها تفاوت آشکاری مشاهده می‌شود.اگر برگی از یک گیاه را بسوزانیم یا به داخل «اسیدی» فرو ببریم، درخت،عکس العمل نشان می‌دهد.یکی از دانشمندان،برگ درختی را داخل لیوان آب جوش گذاشت و دو میگو را درون آن انداخت،هر گاه یکی از میگوها از شدت گرما می‌مرد،درخت عکس العمل نشان می‌داد و اگر روزی،میگوی مرده‌ای را داخل آب می‌انداخت،عکس العمل نشان نمی‌داد!گیاهان قاتل خانواده خود و شاخه‌های خود را می‌شناسند و عکس العمل نشان می‌دهند!

شکل‌های دیگر حیات گیاهی:

میوه‌ها، سبزی‌ها، مخمرها، میکروب‌ها، گلبول‌های سرخ و سلول‌ها نیز همین گونه‌اند.در نهایت،تمامی طبیعت پر از احساس است و «نبض» زندگی در همه موجودات می‌تپد و خود را از درون هر چیز،به طریقی اسرار آمیز نشان می‌دهد.سرخ‌پوستان آمریکا،برای بریدن درخت به صورت مکعبی،رو به روی درخت نشسته و بعد از خواندن دعا و اجازه از درخت ـ از او خواهش بریدنش را می‌کنند و پس از درک جواب مثبت،آن را قطع می‌نمایند.

درقرآن کریم در خصوص درک و تشخیص موجودات، محبت آنان و فهمیدن کلمات ردّ و بدل شده در بین آنها، به مواردی برمی‌خوریم.از جمله،قرآن بیان می‌کند که به هنگام مناجات «داود نبی(ع)»، کوه‌ها و پرندگان با او هم‌آواز می‌شدند. در دوران حکومت الهی سلیمان نبی(ع) نیز،حیوانات در دربار آن حضرت حضور داشته و نقش مهمی را در اداره حکومت ایشان،ایفا می‌کردند.

با تأمّل در قرآن کریم،دو نوع «شعور» و «تسبیح» را برای موجودات می‌توان ترسیم کرد.«شعور و تسبیح عام و کلی» که شامل همه موجودات می‌شود و «شعور و تسبیح خاص» که مخصوص انسان بوده و از عقل و ارشاد و راهنمایی پیامبران برای اهل ایمان ناشی می‌شود.

خداوند متعال،در کتاب «مبین» خود ما را به تأمّل و تفکر در اجزای آفرینش دعوت می‌کند واز زبان صاحبان اندیشه، می‌فرماید:«انّ فی خلق السموات و الارض و اختلاف اللّیل و النّهار لایات لاولی الالباب.الذین یذکرون الله قیاماً و قعوداً و علی جنوبهم و یتفکرون فی خلق السموات و الارض ربّنا ما خلقت هذا باطلاً سبحانک فقنا عذاب النار؛به درستی که در آفرینش آسمان‌ها و زمین و در کاستی و فزونی شب و روز، نشانه‌هایی برای خردمندان است؛همانان که خداوند را در هر حال، نشسته و ایستاده و بر پهلو آرمیده، یاد می‌کنند و در آفرینش آسمان و زمین می‌اندیشند که پروردگارا، این جهان را بیهوده نیافریده‌ای،تو،از هر کار بیهوده‌ای منزّهی،ما را از آتش روز قیامت نگه‌دار!».(آل عمران،آیه 191 ـ

خداوند متعال،در کتاب «مبین» خود ما را به تأمّل و تفکر در اجزای آفرینش دعوت می‌کند واز زبان صاحبان اندیشه، می‌فرماید:«انّ فی خلق السموات و الارض و اختلاف اللّیل و النّهار لایات لاولی الالباب.الذین یذکرون الله قیاماً و قعوداً و علی جنوبهم و یتفکرون فی خلق السموات و الارض ربّنا ما خلقت هذا باطلاً سبحانک فقنا عذاب النار؛به درستی که در آفرینش آسمان‌ها و زمین و در کاستی و فزونی شب و روز، نشانه‌هایی برای خردمندان است؛همانان که خداوند را در هر حال، نشسته و ایستاده و بر پهلو آرمیده، یاد می‌کنند و در آفرینش آسمان و زمین می‌اندیشند که پروردگارا، این جهان را بیهوده نیافریده‌ای،تو،از هر کار بیهوده‌ای منزّهی،ما را از آتش روز قیامت نگه‌دار!».(آل عمران،آیه 191 ـ