از دست دادن مو یا « آلوپسی » یکی از مشکلات شایع بیماران است. بیش از یک سوم زنان در طول زندگی خود دچار آن می شوند. تاثیرات روانی این امرمعمولا" از سوی پزشکان دست کم گرفته می شود.
از دست دادن مو ممکن است اولین نشانه بالینی یک بیماری سیستمیک باشد.
بیولوژی مو
انسان روی سرخود به طور متوسط یکصد هزارتارمو دارد. از این تعداد ، 90 درصدشان به طور فعال در حال رشد(موهای آناژن). موهای آناژن را نمی توان به راحتی کند. یک تار مو ممکن است 3 تا 7 سال روی پوست سربماند تا اینکه سرانجام افتاده و موی جدید جایگزین آن شود. بعد ازمرحله آناژن که بیشتر زمان زندگی مو را تشکیل می دهد، یک مرحله دوهفته ای به نام «کاتاژن » وجود دارد. بعد از مرحله کاتاژن هم مرحله «تلوژن» فرامی رسد که سه ماه طول می کشد. موهایی که در مرحله تلوژن قراردارند راحت تر کنده می شوند. به طور معمول روزانه تقریبا" صد تارمو که در مرحله تلوژن قراردارند ، می ریزد.
علاوه بر نسبت موی آناژن به موی تلوژن ، ضخامت فولیکول مو هم در پوشانندگی آن موثر است . موهای کرکی نازک بوده و قطری در حدود 0.3 میلی متر دارند در حالی که موهای ترمینال بیش از 0.6 میلی متر قطردارند . موی مطلوب برای سر ، موی ترمینال است که در مرحله آناژن قرارداشته باشد.
علل ریزش مو
ریزش مو را به طور کلی به دو دسته تقسیم می کنند : ریزش موی همراه با اسکار و ریزش مو بدون اسکار. ریزش مو همراه با اسکار دربیماری هایی مانند « لوپوس دیسکوئید» ، و «لیکن پلانوپایلاریس» دیده می شود. در این مطلب ما به ریزش موی بدون اسکارکه شایع تراست، می پردازیم.
1 – ریزش مو با الگوی زنانه : این نوع از ریزش مو که گاهی تحت عنوان « ریزش موی اندروژنیک» هم به آن اشاره شده جزو شایع ترین علل ریزش موست.  اغلب انتشار فامیلی دارد و در هرزمان بعد از بلوغ ممکن است رخ دهد. 38 درصد از زنان قبل از سن 70 سالگی، باشدت های متفاوت به این نوع ریزش مو دچار می شوند. در این حالت بیشتر، قسمت میانی کف سر دچار ریزش می شود ولی گاهی در طرفین سر نیز کاهش موها را مشاهده می کنیم. دربیشتر زنانی که دچار این نوع از ریزش مو می شوند میزان اندروژن سرم طبیعی است! نمونه ای از این ریزش مو را در عکس زیر مشاهده می کنید:

.
2 – تلوژن افلوویوم : این حالت ، اگر به طور ناگهانی تعداد زیادی از موهای آناژن وارد مرحله تلوژن شوند رخ می دهد. بسیاری از این زنان روزانه بیش از 300 تارموی خود را ازدست می دهند. این فرم از آلوپسی عموما" به طور تقریبی ، سه ماه بعد از یک بیماری عمده یا استرس شدید ( مثلا" عمل جراحی ، زایمان ، کاهش وزن ناگهانی ، کمبودهای تغذیه ای ، تب بالا ، یا خونریزی ) یا اختلال هورمونی ( مانند بیماری های تیرویید) رخ می دهند. وقوع این وضعیت ، بعد از شروع داروهای خاصی مانند « اکوتان » ( ایزوترتینوئین ) ، والپروئیک اسید ، هپارین ، آسیکلوویر، ستریزین ، لوواستاتین ، و ناپروکسن نیز دیده شده است. اگر عامل ایجاد این حالت رفع شود ، ریزش مومعمولا" بعد از حداکثر 6 ماه برطرف می شود. اگر این حالت بیش از 6 ماه طول بکشد به آن « تلوژن افلوویوم مزمن » می گویند که ممکن است بعلت استرس های متعدد و مداوم باشد ولی در برخی از بیماران استرسی نیز یافت نمی شود. گاهی این نوع ریزش مو، به «ریزش مو با الگوی زنانه» تبدیل می شود.
3 – طاسی منطقه ای ( آلوپشیا آره آتا) : شیوع آن نسبتا" کمتر است. در این حالت مناطق بی موی گرد یا بیضی دیده می شود که ممکن است بهم پیوسته و حتی گاهی تا نیمی از سطح پوست سر را فراگیرد. این حالت معمولا" بعد از مدتی رفع می شود ولی عودکننده است و در 5 درصد از زنان به طاسی کامل سر و در 1 درصد آنان هم به ریزش تمام موهای بدن می انجامد( آلوپشیا یونیورسالیس ). علت قطعی آن ناشناخته است ولی احتمالا" یک مشکل « خودایمنی » درکاراست. درعکس زیر نمونه ای از این نوع ریزش مو را ملاحظه می کنید:

                                                                                                  .
سایر علل ریزش مو بدون اسکار عبارتند از : برخی روش های آرایش مو ( مانند فر دائمی ، برخی از دکلره ها ، بافتن مو به روشهای خاص ، ... ) ، کشیدن وسواس گونه و مکرر موها ، عفونت های باکتریایی شدید ، قارچ سر( تینه آ کپیتیس ) ، و برخی علل نادر . کمبود املاحی مانند آهن و روی  نیز درریزش موها موثراست.

دکتر فرشید دبیرزاده [ پوست ، مو و زیبایی ]