هذلولی
تعریف
هذلولی مجموعه نقاطی از صفحه است که تفاضل فواصل هر یک از آن ها از دو نقطه ی ثابت در صفحه مقدار ثابتی باشد.کاربرد
مسیر های هذلولوی در نظریه نسبیت اینشتین مطرح می شوند و اساس سیستم هوانوردی رادیویی لوران LORAN: Long Range Navigation - - نیز هستند. مسیر ستاره ی دنباله داری که به خورشید خودش بر نمی گردد، هذلولوی است ( احتمال اینکه سهموی باشد صفر است ).تلسکوپ های بازتابنده نظیر تلسکوپ 200 اینچی هاله 2 ، واقع در کوه
پالومار کالیفرنیا، و تلسکوپ فضایی ناسا که قرار بوده در 1988 به فضا
پرتاب شود، از آینه های هذلولوی کوچک، همراه با آینه های سهموی بزرگتر
استفاده می کنند.
معادله ی هذلولی
با در نظر گرفتن دو نقطه ی ثابت و موسوم به کانون ها و مقدار ثابت ، آن گاه نقطه ای چون بر هذلولی واقع است اگر و تنها اگر:یا
معادله ی دوم نظیر معادله ی اول می باشد، با این تفاوت که به جای ، قرار گرفته است. لذا می توان در اولی نوشت ، پس:
در این جا منفی است زیرا تفاضل دو ضلع مثلث از ضلع سوم کوچکتر است یعنی . لذا مثبت است و یک ریشه ی دوم حقیقی مثبت دارد که آن را با نمایش می دهند، پس:
بنابر این معادله ی هذلولی به صورت زیر خواهد بود:
که شبیه معادله ی بیضی است. اختلاف آن ها تنها در علامت منفی موجود در معادله ی هذلولی و رابطه ی جدید بین ، و است.
نکته 1: هذلولی نسبت به هر دو محور و نسبت به مبدا متقارن است و با محور تقاطعی ندارد. در واقع هیچ بخشی از خم بین خطوط و قرار نمی گیرد.
نکته 2: فاصله های و از روابط زیر به دست می آیند:
در این جا از بزرگتر است و یا در سمت راست خط قرار می گیرد (یعنی)، یا در سمت چپ خط ( یعنی).
نکته 3 : وقتی در سمت راست خط قرار داشته باشد رابطه ی و اگر در سمت چپ واقع باشد رابطه ی برقرار است.
مجانب ها
تعریف: اگر هم زمان با دور شدن نقطه ای چون ( واقع بر یک خم ) از مبدا مختصات، فاصله ی آن با خط ثابتی به سمت صفر میل کند، آن گاه چنین خطی را مجانب خم نامند.هذلولی دو مجانب دارد که عبارت اند از خط های .
چرا که عبارت سمت چپ معادله ی هذلولی را می توان تجزیه کرد و معادله را به صورت:
یا
نوشت.
الف) تحلیل معادله ی نشان می دهد که یکی از شاخه های خم در ربع اول قرار داشته و تا بی نهایت امتداد دارد. اگر نقطه ی واقع بر این شاخه رفته رفته از مبدا دور شود، و بی نهایت می شوند و عبارت سمت راست معادله ی به صفر نزدیک می شود. پس طرف چپ هم باید همین وضع را پیدا کند. در نتیجه:
ب) وقتی ، مشاهده می شود که:
چون فاصله ی قائم بین خط و هذلولی وقتی ، به صفر میل می کند، فاصله ی عمودی بین نقاط هذلولی و خط نیز به صفر میل می کند. بنابراین از بندهای (الف) و (ب) نتیجه می شود که خط مجانب هذلولی است.
بنابر تقارن، خط نیز مجانب این هذلولی است.
نکته: گاه مجانب را چنان تعریف می کنند که لازم است وقتی ، شیب خم به شیب مجانب نزدیک می شود. این تعریف نیز در این جا صادق است چرا که:
و این همان شیب مجانب است.
معادلات متعارف هذلولی هایی که محورهایشان با محورهای مختصات موازی اند و مرکزشان در (h,k) واقع است:
الف) اگر خط گذرنده از کانون ها موازی با محور باشد:معادله ی هذلولی:
راس ها:
کانون ها:
مجانب ها:
ب) اگر خط گذرنده از کانون ها موازی با محور باشد:
معادله ی هذلولی:
راس ها:
کانون ها:
مجانب ها:
ج) معادلات دو بند فوق را می توان با انتقال و و توجه به این مطلب که معادلات حاصل بر حسب مختصات پریم دار به صورت زیراند به دست آورد:
توجه کنید که در معادله ی مجانب مربوط به بند (I)، بر و در معادله ی مجانب مربوط به بند (II) بر تقسیم می شود.
اطلاعات اولیه
موجود در این علم میتوانیم به تشابه یا عدم تشابه دو موجود نسبت به
یکدیگر پی ببریم و بدانیم که چطور و چرا چنین تشابه و یا عدم تشابه در
داخل یک جامعه گیاهی و یا جامعه جانوری ، بوجود آمده است. علم ژنتیک علم
انتقال اطلاعات بیولوژیکی از یک سلول به سلول دیگر ، از والد به نوزاد و
بنابراین از یک نسل به نسل بعد است. ژنتیک با چگونگی این انتقالات که
مبنای اختلالات و تشابهات موجود در ارگانیسمهاست، سروکار دارد. علم ژنتیک
در مورد سرشت فیزیکی و شیمیایی این اطلاعات نیز صحبت میکند.
منبع گوناگونی ژنتیکی چیست؟
موجودات زنده توارثی نیست، عوامل محیطی و رشدی موجود نیز مهم بوده و
بنابراین برای دانشمندان ژنتیک اهمیت دارد. مدتها قبل از اینکه انسان در
مورد مکانیزم ژنتیکی فکر کند، این مکانیزم در طبیعت به صورت موثری عمل
میکرده است. جوامع گوناگونی از حیوانات و جانوران بوجود آمدند که
تفاوتهای موجود در آنها ، در اثر همین مکانیزم ژنتیکی بوجود میآمد.
تغییراتی که در اثر مکانیزم ژنتیکی و در طی دوران متمادی در یک جامعه موجود زنده تثبیت شده، تکامل نامیده میشود. تغییرات وسیعی نیز در اثر دخالت بشر در مکانیزم ژنها بوجود
آمده که برای او مفید بوده است. جانوران و گیاهان وحشی ، اهلی شدهاند، با
انتخاب مصنوعی ، موجودات اهلی بهتر از انواع وحشی در خدمت به بشر واقع
شدهاند.
تاریخچه
جایگاه مهم خود را در علوم جدید پیدا کرد. آزمایشات متعددی که در این قرن
ابتدا در مگس سرکه توسط مورگان و ذرت و سپس میکروارگانیزمها انجام گرفت، طیف این دانش را به حدی وسیع
نمود که امروزه در بیشتر شاخههای علوم ، از سطح مولکولی گرفته تا محاسبات
پیچیده ریاضی ، مورد بررسی قرار میگیرد. با کمک مهندسی ژنتیک انتقال صفات بین گونهها و جنسها امکانپذیر شده و این شاخه جدید ژنتیک گره گشای بسیاری از مسائل پزشکی و کشاورزی گردیده است.
رشد تسلسلی مفاهیم ژنتیکی
مرور زمان شناسایی و روی هم انباشته میشوند و به این ترتیب رشد تسلسلی آن
را بوجود میآورند. موارد فهرستوار زیر بخشی از مراحل مختلف رشد این علم
جوان را تشکیل میدهد:
- توارث از صفات ویژه تمام موجودات زنده است، یعنی اینکه هر موجود زنده همانند خود را در یکی از مراحل زندگی خود تولید میکند.
- در تولید مثل ، عامل یا عواملی از والدین به نتایج منتقل میشود.
فقط در قرن اخیر بود که دانشمندان به واقعیت این امر پی بردند. پیشرفتهای
حاصله در اصلاح تکنیکهای میکروسکوپی در قرن 19 روشن نمود که مادهای از
والدین به فرزند انتقال مییابد و از این تاریخ به بعد اعتقادات پیشینیان
مبنی بر اینکه ، تولید مثل از پدیدههای خارقالعاده منشا میگیرد، مردود
شناخته شد.
- در داخل یک گونه تغییرات توارثی وجود دارد. با پیدایش مفاهیم و پدیدههای تکاملی که توسط لامارک و داروین
عنوان گردیدند، امکان وجود تغییرات توارثی بین گونهها توجیه شد و تائید
گردید که بدون تغییرات ژنتیکی ، تکامل گونهها به این سادگی امکانپذیر
نبوده است.
- تغییرات ژنتیکی را میتوان از تغییرات محیطی جدا نمود. صفات موجودات زنده که کلا فنوتیپ آن را تشکیل میدهند، تابعی از ترکیب ژنتیکی آنها (ژنوتیپ)
و عوامل محیطی است که این موجود در آن زندگی میکند. تظاهر فنوتیپ ، تابع
ژنوتیپ و عوامل محیطی است. این عوامل ممکن است فنوتیپ را تغییر دهند، ولی
ژنوتیپ را تغییر نمیدهند. به عبارت دیگر ، محیط صحنهای است که ژنوتیپ
بازیگر آن میباشد و فنوتیپ نیز محصولی است که در نتیجه عمل متقابل ژنوتیپ
و محیط بوجود میآید.
- مادهای که از یک نسل به نسل دیگر منتقل میشود، حامل کلیه
اطلاعات و خصوصیات یک فرد به صورت رمز (Code) میباشد. در سالهای اخیر
ماهیت ماده ژنتیکی شناخته شد و معلوم گردید که ماده منتقله از یک نسل به
نسل دیگر DNA است که کلیه اطلاعات و خصوصیات یک فرد بالغ را به صورت رمز
دارا میباشد.
- تغییرات آنی ، نادر و غیرقابل پیش بینی شدهای در ماده ارثی یک موجود بوجود میآید، این تغییرات موتاسیون نام دارند.
- عوامل ارثی یا ژنها روی کروموزومها قرار دارند.
- وظیفه یک ژن تولید یک نوع پروتئین یک یک نوع آنزیم میباشد.
موضوعات مورد بحث در ژنتیک پایه
ژنتیک مندلی
تغییرات نسبتهای مندلی
متعددی چون غالبیت ناقص ، هم بارزی ، ژنهای کشنده ، نافذ بودن و قدرت
تظاهر یک ژن و چند آللی قرار میگیرد که نسبتهای مندلی را تغییر میدهد.
احتمالات
ژنتیکی ، پیش بینی فنوتیپی ، نتایج حاصله از یک آمیزش و برآورد انطباق
نسبت فنوتیپی نسل اول و دوم ، با یکی از مکانیزمهای ژنتیکی دارای اهمیت
فوقالعادهای میباشد.
پیوستگی ژنها
هستند، روشن نمود که تعداد ژنها به مراتب بیشتر از تعداد کروموزومها بوده
و بنابراین هر کروموزوم ، میتواند حامل ژنهای متعددی باشد.
جهش ژنی
در جانوران یا گیاهان نیز بکار بردهاند و بدان مناسبت ، موجودی که فنوتیپ
آن در نتیجه موتاسیون تغییر میکند را موتان میگویند.
ارتباط ژنتیک با سایر علوم
از علوم زیستی است که روی کروموزوم ، ضمائم یاخته و ارتباط آن با
پدیدههای ژنتیکی بحث میکند و در واقع علم دورگهای از سیتولوژی و ژنتیک
به شمار میرود.
مقدمه
بیشتر افراد در زندگیشان حتی برای یکبار هم که شده به کمردرد مبتلا شدهاند و حتی بسیاری از این قبیل بیماران معتقدند که به فیبروزیت ، روماتیسم و یا انواع دیگر بیماریها مبتلا هستند. ولی این عوارض از نظر پزشک متخصصاین رشته نیز قابل تفکیک از یکدیگر نیستند. در اغلب موارد تورمی خفیف در
مفاصل که اغلب مردم در سنین 40 سالگی دچار آن میشوند باعث ایجاد کمردرد
شدید میشود.
صرفنظر از ضربهها و نیز التهاب و تورم مفصلی ، کمردرد علل مختلفی میتواند داشته باشد. عوارض مادرزادی از جمله عواملی
هستند که نزد کودکان و یا اشخاص جوان تولید کمردرد میکند. کارهای عضلانی
شدید هم گاهی اوقات تولید شکستگی خفیف در ستون فقرات مینماید. برآمدگی غضروفهای میان مهرهای ممکن است باعث ایجاد درد کشنده
گردد که از کمر تا ساق پا تیر میکشد. بالاخره کمر درد ممکن است ناشی از انواع بیماریهای ستون فقرات باشد.
عوامل بوجود آورنده صدمات ستون فقرات
عوامل زیادى باعث این عارضه مىشوند؛ از جمله کشیده شدن ماهیچههاىپشت ، اسپاسم و پیچ خوردگى رباطها که استخوانها را به یکدیگر متصل
مىکنند. از موارد دیگر مشکلات مفصلها و دیسک هستند. این مشکل اغلب زمانى اتفاق مىافتد که شما ماهیچههایى را که براى
مدتى بىحرکت ماندهاند به ناگهان و شدیداً به حرکت در مىآورید. به عنوان
مثال ناگهان مبل سنگینى را جابجا مىکنید و یا کارهاى سنگین منزل را انجام
مىدهید. درد دیسک زمانى اتفاق مىافتاد که دیسک بین دو استخوان ورم
مىکند و به اعصاب فشار مىآورد و یا در موقع بلند کردن جسم سنگین دیسک رگ
به رگ مىشود.
شایعترین علائم درد در ستون فقرات
- احساس درد زیر زانوها
- احساس کرختى و بى حسى در ران ، پاها و کشاله ران
- تب ، تهوع ، استفراغ ، دل درد ، ضعف و عرق
- احساس ضعف و ناتوانی در سرپا ایستادن
- اختلال در راه رفتن
درمان درد مهرههاى پایین ستون فقرات
براى تسکین درد بهتر است به پشت خوابیده ، در حالى که پتویى را درزیر زانوهایتان قرار دادهاید، زانوها و باسنتان را خم کنید و یا
زانوهایتان را بطور خمیده روى صندلى قرار دهید. قرار گرفتن در این حالت از
فشار ، خستگى و سنگینى بدنتان مىکاهد. اگر درد شما همچنان ادامه داشت
بهتر است استراحت در این وضعیت را یک تا دو روز ادامه دهید ولى بیش از این
مدت باعث ضعف ماهیچهها مىشود و روند بهبودى شما را کاهش مىدهد. بهتر
است در چنین مواقعى حتى اگر احساس درد مىکنید، هر ساعت براى چند دقیقه
قدم بزنید.
پیشگیری از بیماریهای ستون فقرات و تسکین درد آنها
کمپرس گرم ، درد و اسپاسم ماهیچهها را کاهش مىدهد. پس براى ?? تا?? دقیقه از کمپرس گرم سود ببرید. همچنین کمپرس یخ و ماساژ نیز ممکن است
درد را کاهش دهد. براى تسکین ورم و درد مىتوان داروهایى بدون نسخه پزشک
از داروخانه تهیه کرد مثل آسپرین ، استامینوفن ، نپروکسن ، کتوپروفن و ایبوپروفن.
راههای جلوگیرى از پیشرفت دردهاى ستون فقرات
درمان دردهاى پیش رونده پشت باید بر اساس عوامل بوجود آورنده آنهامورد توجه قرار گیرند. ممکن است کاستن از وزن به درمان درد کمک کند، زیرا
اضافه وزن دردهاى پشت را شدیدتر مىکند. تقویت ماهیچهها و اصلاح وضعیت
نشستن ، ایستادن و خوابیدن به درمان دردهاى پشت کمک فراوانى مىکند.
تقریباً همه افراد ، کم و بیش در نقاطی از کمر خود احساس درد دارند.
اغلب ما هنگام انجام فعالیتهایی نظیر نصب دستگاه تهویه ، جابجا کردن
جعبههای بزرگ و بلند کردن کودکان ، کمردرد خود را جدی نمیگیریم. ما به این مسئله توجه نداریم که کمردردها در نتیجه
صدماتی است که با رفتارهای روزانه ما تشدید میشود. اکثر ما هنگام ایستادن
، نشستن و خم شدن ، وضعیتهای نامناسبی در بدن خود ایجاد میکنیم. ما هنگام
بلند کردن اشیاء به جای خم کردن زانو ، کمر خود را خم میکنیم. انجام
کارهایی که برای سلامتی ما مضر است و پدر و مادر ما را از آن منع
میکردند، بعد از سالها موجب میشود کمردرد ما شروع شود. وارد آمدن فشار
زیاد به عضلات کمر و به اصطلاح رگ به رگ شدن رباطهای کمری که نگه دارنده
مهرهها هستند باعث کمردرد میشود. عضلات کمر برای مقابله با این فشار
دچار گرفتگی و انقباض میشوند تا بتوانند کمر را از صدمه بیشتر محافظت
کنند و این حالت ، خود باعث تشدید درد کمر است. در واقع این سیکل درد ،
سفتی و انقباض عضلانی درمان نمیشود مگر این که شما فعالیت خود را کم
کنید، به کمر خود استراحت دهید و به تدریج از عضلات خود استفاده نمایید.
در گذشته ، پزشکان استراحت طولانی مدت در بستر را توصیه میکردند اما
اکنون به این نتیجه رسیدهاند که استراحت بیش از حد باعث طولانی شدن درمان
کمردرد است. این مسئله در مورد رگ به رگ شدن عضلات هم صدق میکند. به همین
دلیل امروزه شما کمتر مشاهده میکنید که از گردن بندهای مخصوص درد گردن
استفاده شود. در حال حاضر کمردردهای شدید ، حداکثر با چند روز استراحت و
پس از آن با شروع فعالیتهای سبک و کشش آرام عضلات درمان میشوند، این
طریقه درمان باعث افزایش قدرت خم شدن بدن و توان حرکت خواهد شد.
سایر علل کمردرد در بروز آرتروز و فتق دیسک کمر (غضروف بین مهرهها) مشاهده میشود. فتق دیسک در بین عوامل کمردرد شیوع
کمتری دارد ولی بهتر شناخته شده است. دیسک بین مهرهها ، فضای نرمی را بین
مهرهها ایجاد میکند، گاه این دیسک متورم شده و به اعصاب ناحیه فشار وارد
میآورد. اغلب اعصابی که از ران و بازو میگذرند تحت فشار قرار گرفته و
گاه بیحسی ، ضعف و مشکلاتی در کنترل ادرار ایجاد میکنند. فتق دیسک مانند
سایر علل کمردرد ، خود به خود بر طرف میشود و اغلب نیازی به عمل جراحی
نیست. در حقیقت سی درصد مردم مبتلا به فتق دیسک هستند و هرگز برایشان مشکل
جدی ایجاد نمیشود.
درمان کمردرد
برای برطرف کردن کمردرد ، به پشت بخوابید، یک بالش زیر زانوهایتانقرار دهید. (در حالی که زانوهایتان را جمع کردهاید). این طریقه خوابیدن
فشار را از کمر شما بر میدارد. درمان اصلی همه کمردردها کم کردن فعالیت
است. البته این کاهش فعالیت فقط برای چند روز پیشنهاد میشود و پس از آن
با نرمشهای مخصوص پایین کمر و «عضله چهار سر ران» میتوان کمردرد را درمان
کرد.
در اولین روزها برای کاهش التهاب میتوان از یخ در موضع درد استفاده کرد و بعد از چند روز میتوانید از گرمای موضعی کمک بگیرید تا انقباض مقاوم عضلات را برطرف کنید. همچنین داروهای ضد التهاب مثل ایبوبروفن ، کتوبروفن و ناپروکسن در بر طرف کردن درد و التهاب مؤثر هستند. اگر یک دارو اثر نکرد، نوع دیگری
از دارو را مصرف کنید؛ زیرا افراد مختلف نسبت به داروها عکس العمل متفاوتی
دارند. به خاطر داشته باشید که داروهای ضد التهاب را حتماً همراه غذا میل
کنید تا باعث ایجاد زخم معده شما نشوند. داروهای جدید و گران قیمت «ویوکس» و «سلیرکس» بهتر از داروهای
قدیمی عمل نمیکنند ولی تحریکات معده در آنها کمتر است و بطور کلی برای
درمان دردهای طولانی مدت و در افرادی با سابقه زخم معده مصرف میشوند.
استامینوفن نمیتواند کمک به رفع التهاب کند. ولی میتواند درد را بر
طرف سازد. همچنین بر روی معده نیز اثری ندارد. استامینوفن بیخطرترین دارو
در درمانهای طولانی مدت است ولی نباید بیش از 2 تا 3 هزار میلی گرم در روز
مصرف شود؛ زیرا مصرف زیاد دارو ، کبد را تحت تأثیر قرار میدهد. داروهای شل کننده عضلات توصیه نمیشوند؛ زیرا بر کاهش درد کمر تأثیری ندارند.
چه زمانی نیاز به گرفتن عکس هست؟
اکثر مردم سؤال میکنند آیا عکسبرداری معمولی یا «ام. آر.آی» لزومیدارد؟ باید گفت همه کمردردها نیاز به عکسبرداری ندارند. در مواردی که
مشکوک به صدمات استخوانی مثل صدمه به مهرهها در اثر ضربه ، پوکی استخوان یا سرطان هستید عکسبرداری میتواند مفید باشد. ولی عکسها بافتهای نرم عضله و رباطها
و دیسکها را نشان میدهند. زمانی که تصمیم به جراحی داریم و یا در تشخیص
علت دردهای بهبود ناپذیر ، انجام «ام.آر.آی» توصیه میشود. انجام ام.آر.آی
برای فتقهای دیسک ضروری نیست؛ زیرا درمان را تغییر خواهد داد.
درمان در زمانی که کمردرد بهبود نمییابد.
جابجا کردن ستون فقرات ، طب سوزنی ، یوگا ، ماساژ درمانی و تزریق استروئید اپیدورال (کمری) بستگی به نوع درد کمر دارد. ماساژدرمانی در مواردی که علت کمردرد ناشناخته است، مؤثر میباشد. بعضی از
پزشکان با برگرداندن مهرهها و جابجا کردن آن موافق نیستند؛ زیرا معتقدند
استخوانهای کمر توسط عضلات حمایت میشوند و اگر درمانی صورت میگیرد باید
روی عضلات انجام شود. اگر کمردردی دارید که بعد از هفتهها درمان نشده است
به پزشک خود مراجعه کنید. اگر ضعف یا سستی در بازو یا ران خود احساس
میکنید آن را جدی بگیرید.
یوگا تمرین کنید.
بعضی از پزشکان معتقدند یوگا بهترین درمان دردهای مزمن کمر است؛ زیراحالت مناسب را در بدن ایجاد می کند و با تنفس مناسب ، کشش و فشار روی عضله
را کم میکند. خیلی از بیمارانی که از درمانهای دیگر نتیجه نگرفتهاند
میگویند یوگا در درمان آنها مؤثر بوده است. بعد از بهبود کمردرد ،
تمرینات نرمشی را ادامه دهید، وزن خود را کم کنید و به اصلاح حالت و کشش
عضلات اهمیت دهید. نرمش عضلات مربوط به شکم را انجام دهید تا از کمردردهای
آینده پیشگیری شود. اگر در قسمت بالای کمر خود احساس ناراحتی میکنید،
تمرینات خم شدن به سمت پایین و تمرینات نرمشی شانهها را انجام دهید
(شانهها را به طرف یکدیگر کشیده و چند ثانیه نگه دارید سپس برعکس عمل
کنید).
بهترین تمرین برای اصلاح حالت کمر این است که با فاصله 30 سانتیمتر از
دیوار و در مقابل آن تکیه دهید شکم خود را به داخل بکشید، سینه را بیرون
دهید بعد از چسباندن کمر به دیوار ، سر ، شانهها و پشت و لگن همه در یک
ردیف قرار میگیرند و به این طریق گودی کمر از بین میرود. این حالت شبیه
حالت ایستادن سربازان است. صدها سال قبل این طور گفته میشد که سربازان
میتوانند ساعتها بدون احساس کمردرد روی پا بایستند مشروط به اینکه حالت
ایستادن آنها درست باشد. آیا شما طور دیگری فکر میکنید؟ البته همه پدر و
مادرها به نحوه صحیح ایستادن و نشستن فرزندان تأکید دارند ولی آنها
نمیتوانند تمام اوقات همراه فرزندان خود باشند و آنها را کنترل کنند!
درست ایستادن و درست نشستن باید برای ما به صورت عادت درآید.
نخستین کلمهای که کودک به زبان میآورد چیست؟
گویا این همان کلمهای است که با آن مادر خود را صدا میکند. شاید گمان
کنیم که یاد گرفتن کلمه «مامان» کاری ساده است؛ ولی در حقیقت فرایند
پیچیدهای برای این یادگیری وجود دارد. اکنون این فرایند را گام به گام از
نظر میگذرانیم:
وقتی که کودک پا به دنیا میگذارد، مغز وی همچون برگی سفید و ننوشته است؛
هیچ چیزی در آن وجود ندارد. قسمتهای مختلف مغز که حواس گوناگون را درک میکنند، هنوز چیزی دریافت نکردهاند. درست است که چشمان کودک باز
است، ولی رشته اعصابی که چشم او را به مغز ارتباط میدهد، هنوز تکامل
نیافته است؛ از اینرو مغز وی نمیتواند چیزی را در خود ثبت کند.
پس از یکی دو ماه که این اعصاب رشد یافت، کودک قادر به دیدن مادرش میشود.
بر اثر دیدن مکرر چیزی، مرکز حافظه برای مرئیات، در مغز کودک رشد مییابد. برخوردهای مکرر وی با مادرش، پی در پی ادراکهایی برایش
پدید میآورد؛ ادراکهایی که همه در همان مرکز ثبت میشوند.
تازه در این مرحله است که کودک مادر خود را میشناسد.
هنگامی که مادر متوجه این مرحله از رشد کودک خویش میشود، شروع به معرفی
خود میکند؛ یعنی گاه و بیگاه به خود اشاره میکند و میگوید: «مادر» یا
«مامان».
در آغاز، کودک قادر به شنیدن نیست؛ ولی همچنان که اعصابش به تدریج رشد
مییابد، به شنیدن هم توانا میشود. آنگاه بر اثر تکرار، مرکز حافظه برای
مسموعات، در مغزش پیدا میشود و کمکم معنای کلمه «مادر» را درک میکند و
مفهوم آن را خوب به ذهن میسپارد.
در این مرحله، مادر باید به فرزند خود حرف زدن بیاموزد؛ مثلا بر اثر تکرار
کلمه «مادر» یک واقعه مهم برای کودک روی میدهد؛ یعنی میان تصویر مادر که
در مرکز بینایی مغز وی نقش میبندد، با ادراک صدایی که از گفتن آن کلمه برخاسته و به مرکز
شنوایی مغز وی راه یافته است، رابطهای برقرار میشود.
چنین رویدادی را تداعی میگویند. یعنی اکنون کودک نه تنها چهره مادر را
باز میشناسد، بلکه وقتی او را میبیند به یاد کلمه «مادر» هم میافتد.
از این پس کودک شروع به تقلید از مادر خود میکند. کلمه «مادر» را بیآنکه
بر زبان بیاورد، فعلا در ذهن خود جایگزین میسازد، و میکوشد تا رفتهرفته
آن را ادا نیز بکند. بر اثر کوششهای مکرر، هربار که مادر خود را میبیند،
عضلههای صورتش را به حرکت درمیآورد و سرانجام این توانایی را در خود
ایجاد میکند که بگوید: «مادر».
اما مادر در چنین حالی چون میبیند که کودکش قادر به تکلم شده است، از
شادی در پوست خود نمیگنجد.
کرمهای انگلی انسان به سه گروه اصلی گرد یا نخی (نماتودها)، پهن یا نواری (سستودها) و
ترماتودها تقسیم میشوند. محل زندگی هرکدام از این کرمها در بدن متفاوت
است.
نماتودها انگلهای استوانهای و نخی شکل هستند که طول آنها از یک
میلیمتر تا حدود یک متر متفاوت است. بعضی از نماتودها، مانند آسکاریس و
کرمک، در لوله گوارش زندگی میکنند و به نماتودهای رودهای معروف هستند،
برخی در بافت همبند ایجاد بیماری میکنند و بعضی نیز در قسمتهای دیگر بدن
بهسر میبرند.
چون که کرمهای استوانهای و نخی شکل انواع فراوان دارند، در این مقاله به آسکاریس، کرمک (اکسیور) و کرمهای قلابدار اشاره میشود.
آلودگی به آسکاریس
آسکارید یا آسکاریس بالغ کرمی است استوانهای شکل که درازای آن از 15
تا 40 سانتیمتر است. کرم ماده بزرگتر از کرم نر است و روزانه بیش از
000ر200 تخم در روده رها میسازد. آسکاریازیس یا بیماری ناشی از آسکاریدها
یکی از فراوانترین بیماریهای انگلی انسان است که در بین مردم کشورهای در
حال توسعه شایعتر است. در واقع بیش از یکچهارم مردم جهان که اکثر آنها
در کشورهای غیر پیشرفته زندگی میکنند به آسکاریس آلوده هستند و آلودگی
بیشتر در کودکان این مناطق مشاهده میشود. در نقاط روستایی که فاقد
تسهیلات بهداشتی باشند و از کود انسانی در مزارع استفاده کنند آلودگی به
آسکاریس شایعتر و شدیدتر است.
در مناطق روستایی ایران آلودگی به کرم آسکاریس بسیار زیاد است و در حدود نیمی از جمعیت کشور مبتلا به آلودگی با آسکاریس هستند.
آسکارید در روده باریک انسان زندگی میکند و با کمک فعالیت عضلانی،
خود را در ژوژنوم روده کوچک نگه میدارد. برای آنکه تخمهای آسکاریس خاصیت
آلوده کنندگی پیدا کنند باید مدتی در محیط خارج از بدن و در درون خاک
بمانند تا تحت شرایط مساعد در داخل تخمها لارو تشکیل شود. پس از دو تا سه
هفته تخمها لارودار و آلوده کننده میشود. چنین تخمهایی قادرند ماهها و
سالها در داخل خاک و شرایط مناسب زنده بمانند و خاصیت بیماریزایی خود را
حفظ کنند.
بیماریزایی و تظاهرات بالینی
انسان با خوردن آب و سبزیها و یا مواد آلوده دیگر مانند خاک حاوی تخم
آلودهکننده آلوده میشود. تخم در روده کوچک باز میشود و لارو آن آزاد
میگردد. لارو از جدار روده میگذرد و خود را به مویرگهای خونی یا عروق
لنفی میرساند و سرانجام به ششها میرود. لارو پس از مدتی اقامت در ریه و
گذراندن یک دوره ده روزه خود به نایژهها، نای و اپیگلوت میرساند و مجددا
خورده میشود و برای بار دوم وارد روده باریک میگردد. لارو در روده آخرین
مراحل دگردیسی را به پایان میرساند و به کرم بالغ تبدیل میشود. معمولا
از زمان ورود به تخم دارای لارو به روده تا هنگام بلوغ حدود 2 تا 3 ماه
طول میکشد.
زمانی که لارو از شش عبور میکند ممکن است عوارض متعددی مانند
سینهپهلو، سرفه خشک یا همراه با خلط، خسخس صدا، تب و افزایش
ائوزینوفیلهای خون بروز کند. اگر تعداد کرمهای بالغ روده زیاد نباشد
علایم چشمگیری نیز بروز نمیکند، اما در صورتی که بار انگلی زیاد باشد
درد شکم، بزرگ شدن شکم و حتی در موارد شدیدتر انسداد روده و درهم رفتگی
روده نیز پیش میآید. گاه کرم بالغ وارد آپاندیس، مجاری صفراوی و
لوزالمعده میشود و سبب ایجاد التهاب و دمل میگردد. در صورتی که کرمها
تحریک شوند امکان دارد به قسمت بالای دستگاه گوارش بیایند و از دهان خارج
شوند و یا در درون حلق اختلال تنفسی ایجاد کنند.
احساس تشنگی هنگامی دست میدهد که ما احساس خشکی در گلو کنیم.
احساس گرسنگی نیز هنگامی است که ما متوجه خالی بودن معده خود میشویم.
اما حقیقت غیر از اینهاست؛ چرا که هیچ یک از این دو احساس نیست که ما را گرسنه یا تشنه میسازد.
خون معمولا باید مقدار معینی آب و نمک دربر داشته باشد؛ بافتهای بدن
نیز همینطور. اکنون فرض کنید که این موازنه در لحظهای بر هم بخورد. به
هر دلیلی که باشد خون بیدرنگ از درون بافتها آنقدر آب برمیگیرد تا بار
دیگر موازنه خود را باز یابد.
آنگاه کم شدن آب در بافتها به مرکز تشنگی که جایی است در مغز،
مخابره میشود. در این حال، مرکز تشنگی تکانهای به حلق یا گلو میفرستد و
سبب انقباض آن میشود. بر اثر این انقباض است که ما در گلوی خود احساس
خشکی میکنیم و ندا برمیآوریم که تشنهایم!
احساس گرسنگی نیز از مغز سرچشمه میگیرد؛ بدین معنا که در مغز جایی
است بهنام مرکز گرسنگی، که مانند ترمز بر روی فعالیت معده و رودهها عمل
میکند.
تا هنگامی که غذای کافی در خون هست، مرکز گرسنگی فعالیت معده و
رودهها را کند میکند؛ ولی همین که مواد غذایی در خون کم شود، این مرکز
با شل کردن ترمزها، دست بهکار میشود. در این حالت، رودهها فعال
میشوند؛ معده «میغرد» و به ما احساس گرسنگی دست میدهد.
البته ما تا حدودی قادریم که گرسنگی خود را مهار کنیم. این امر از راه مهار کردن سرعت مصرف ذخیره غذایی میسر است.
در طبیعت، حیوانات کوچک و فعالتر زودتر ذخیره غذایی خود را به مصرف
میرسانند. در نتیجه، یک پرنده مثلا ظرف پنج روز از گرسنگی میمیرد؛ ولی
یک سگ در دوازده روز.
به هنگام آرامش، ذخیره پروتئین در بدن مدتی درازتر باقی میماند، با هنگامی که انسان برآشفته شود و یا وحشت کند.
برخی از مردم هستند که خود را برای مدتی طولانی به گرسنگی عادت
میدهند. این تمرین از راه نوعی تمرکز آگاهانه، انجام میگیرد؛ درست
مانند کسانی که با تمرین، خود را قادر میسازند تا کارهای دشوار ورزشی را
انجام دهند.
اما مهار کردن تشنگی بسیار دشوار است؛ ولی باز کسانی یافت میشوند که از طریق «کوششهای خودآگاه»، در برابر آن تاب میآورند.
اگر همیشه با حمل بار زیاد بردوش خود مشکل دارید نگران نباشید!!!
پژوهشگران
ومهندسان هوش مصنوعی و روبوتیک دستگاهی طراحی کردهاند که به صورت اسکلت
خارجی برپشت شخص سوار میشود و در حمل بار به او کمک میکند.
این
اسکلت خارجی که توسط دانشجویان تحصیلات تکمیلیی دانشگاهMIT طراحی
وساخته شدهاست، حدود هشتاد در صد وزن باری به جرم 40 کیلوگرم را کاهش می
دهد!!
فعلاً این ترکیب را تحمل کنید تا بعد طراحان چارهای هم برای ظاهر بد ترکیب آن بیندیشند.
اسم این ماشین Talos است.
Talosماشین بدون سرنشینی است که پژوهشگران دانشگاه MIT برای شرکت در
مسابقهی بینالمللی DARPA - مسابقهای بین ماشینها و کامیونهای بدون
سرنشین در جاده – طراحی کردهاند.
Talos لندرور خودکاری است که به
حسگرهای الکترونیکی ورایانه مجهز است. 15 رادار،6 دوربین ودو جین لیزر
برای ردیابی از دیگر تجهیزات!! Talos هستند.
تصویری
که پیش روی شماست یک روبو حشره است که پایانههای عصبیاش در تراشههای
سیلیکونیی درونی آن است و از طریق آنها میتوان این روبوحشره را ردیابی
و کنترل کرد.این حشره نمونهی منحصر به فرد تلفیق دو رشتهی الکترونیک
ومکانیک در اندازهی خرد(میکرو) است.
خوب دقت کنید اولین کاربردی که برای این حشره به ذهنتان میرسد چیست؟!
احتمالاً پروژههای جاسوسی! اینطورنیاحتمالاً پروژههای جاسوسی! اینطورنیست؟
.: Weblog Themes By Pichak :.